۴۰ سال اعتراض برای آزادی در ایران

نویسنده و نگارش :

ع-س

مقدمه؛
اگر چه در طول حاکمیت ولایت فقیه از سال ۵۷ تا امروز با چهل سال چپاول و سرکوب و دیکتاتوری مواجه بودیم اما به جرات میتوان گفت در تمامی این چهل دهه، مقاومت و ایستادگی در برابر دیکتاتوری دجال و خونخوار و بسیار سرکوبگر، با پراخت بهای سنگین، برگ زرینی از تاریخ ملت ایران است.

آنچه در این مقاله میخوانید گزیده ای است از اصلی ترین قیام و اعتراضات سراسری مردم ایران در طی چهار دهه دیکتاتوری.
اعتراضاتی که پاسخ آنها اگر چه با دار و دشنه و شکنجه و شلاق داده شد اما تا همین امروز بطور مستمر و گسترش یابنده ادامه داشته است.
تا ریشه این نظام را بکلی بسوزاند.

قیام در دهه ۶۰

دهه‌ ۶۰ خورشیدی مصادف بود با سالهای جنگ ایران و عراق، سر و صدای این جنگ به‌قدری مهیب بود که فریاد اعتراضهای مردم به‌گوش جهان نرسید؛ اعتراضات به‌راحتی سرکوب می‌شدند. فضایی آکنده از رعب و وحشت در زندگی مردم ایجاد شده بود، تا کسی نتواند اعتراضی داشته باشد. با این حال اعتراضات مهمی از دهه‌ ۶۰ به‌ثبت رسیده است، در این دهه خونین و سیاه ۳۰ هزار نفر از بهترین فرزندان این میهن قتل عام شدند اما این قتل عام هم نتوانست مردم ایران را به سکوت بکشاند.۷

۳۰ خرداد ۱۳۶۰
تظاهرات بیش از ۵۰۰ هزار نفر از مردم ایران در تهران تظاهرات مسالمت آمیزی برگزار کردند اما خمینی با صدور فتوای کشتار مردم تظاهر کننده و معترض تظاهرات مسالمت آمیز مردم را به خاک و خون کشید و نشان داد که هیچ امکانی برای مسالمت با این رژیم دیگر وجود ندارد.

۵ مهر ۱۳۶۰
در روز ۵ مهر ۱۳۶۰ پایه‌های نظام ولایت فقیه خمینی در تهران به لرزه افتاد. در این روز برای اولین بار میلیشیای قهرمان به‌صورت دسته‌جمعی در نقاط مختلف تهران و چند شهر دیگر به خیابانها ریختند و با شعار «مرگ بر خمینی» بت و هیبت خمینی دجال را شکستند. اینگونه هیبت خمینی که روزگاری عکس خود را در ماه نشان می‌داد، توسط میلیشیای درهم شکسته شد.

آذر ۱۳۶۳
بیش از ۲۰هزار تن از کارگران ذوب‌آهن اصفهان دست به اعتصاب قهر‌آمیز زدند، در آن واقعه، کارگران اعتصابی، برای آزاد کردن همکاران بازداشت‌شده خود ناگزیر از گروگان‌گرفتن افرادی شدند که وابسته به ارگانهای حکومتی بودند، اما این ماجرا مطلقاً در هیچ رسانه‌یای بازتاب نیافت و هیچ‌کس خبردار نشد که در اصفهان چه خبر است و در کارخانه ذوب‌آهن اصفهان چه غوغایی برپاست. مدیرعامل پیشین این کارخانه، مهندس محمدعلی متقی که منتخب و محبوب کارگران بود، سال ۶۰ توسط حکومت اعدام شده بود، اعدام او در شکل‌گیری این اعتراض قهر‌آمیز مؤثر بود.

مرداد ۱۳۶۴
اعتصاب ۳۰۰۰نفر از کارگران ماشین‌سازی اراک، یک واقعه مهم اجتماعی و یک قیام بزرگ کارگری بود. کارگران اراکی در مقابله با نیروهای رژیمی، یک حرکت مهم اعتراضی پیروزمند به‌وجود آوردند. در آن واقعه، کارگران ماشین‌سازی اراک در اعتراض به اضافه‌شدن ساعت شیفت کاری، خط تولید کارخانه را به کنترل خود در آورده و مانع از ورود عوامل رژیمی به کارخانه شدند تا نهایتاً حرف خود را به کرسی نشاندند.

قیام در دهه ۷۰
در دهه‌ ۷۰ خورشیدی، جنگ خارجی در کار نبود، در نتیجه فرصت بیشتری برای بروز اعتراضات و خیزش‌ها در جامعه ایجاد شد. قیام تیرماه ۱۳۷۸ که از کوی دانشگاه شروع شد از مهمترین قیامهای این دهه بود
مهمترین‌ قیام‌های دهه‌ ۷۰ که خصلت قهر‌آمیز داشت، به شرح زیر است:

۲۴ مرداد ۱۳۷۰
قیام ۳۰هزار نفره مردم زنجان

۲۶ فروردین ۱۳۷۱
قیام مردم شیراز

۳۰ اردیبهشت ۱۳۷۱
تظاهرات قهرآمیز مردم اراک

۹ خرداد ۱۳۷۱
قیام مردم مشهد و تصرف مسلحانه کلانتریهای ۳ و ۴ مشهد توسط جوانان خراسان

۱۹ خرداد ۱۳۷۱
تظاهرات قهرآمیز مردم دلاور بوکان و کشته و مجروح شدن دهها تن

۱۲ بهمن ۱۳۷۲
قیام قهرآمیز مردم زاهدان (ایرانشهر، خاش، زابل، بیرجند و تربت جام)

۱۳ مرداد ۱۳۷۳
روز چهارشنبه ۱۲مرداد ۱۳۷۳ دهها هزار تن از مردم قهرمان قزوین علیه رژیم خمینی به‌پا خاستند و در یک قیام بزرگ که دو روز تمام با شدت ادامه داشت، به‌طور گسترده با مزدوران رژیم درگیر شدند.مردم در گروه‌های ۲۵۰نفره به مراکز و بانکهای دولتی حمله‌ور می‌شدند. تنها در خیابانهای تهران قدیم و خیابان موسوم به امام حداقل ۱۱مرکز دولتی آسیب جدی دیده است.تظاهر کنندگان همچنین به ساختمان شهربانی و ستاد مرکزی سپاه پاسداران تهاجم نموده و ستاد نیروی انتظامی را به آتش کشیدند.

۲۸ مرداد ۱۳۷۳
مردم تبریز با مزدوران سرکوبگر رژیم درگیر شده و بسیاری از ساختمانهای دولتی و مراکز پاسداران را منهدم نمودند.

۱۵ فروردین ۱۳۷۴
در روز پانزدهم فروردین سال ۱۳۷۴ رانندگان مینی‌بوس‌ در اسلامشهر در اعتراض به وضعیت موجود دست به اعتصاب زدند. فقدان وسیله نقلیه عمومی برای رفتن به سر کار مورد اعتراض عده‌ای از مردم جنوب غرب تهران، در اکبرآباد و اسلام‌شهر قرار گرفت اما نارضایتی‌های موجود درباره کمبود بنزین و افزایش ۳۰ درصدی کرایه حمل و نقل باعث شد طی چند ساعت تظاهرات بزرگی با حضور ۵۰ هزارتن به پا شود که دامنه آن به رباط‌‌کریم، سلطان‌آباد و صالح‌آباد نیز رسید. سیل جمعیت در کل شهر و به خصوص در مسیر حرکت به سمت تهران اقدام به تخریب ساختمان‌های دولتی و زد و خورد با نیروهای بسیج و سپاه کردند و موفق شدند جاده تهران- ساوه را مسدود کنند.

۱۸ تیر ۱۳۷۸
وقایع هجده تیر یا حمله به کوی دانشگاه تهران به مجموعه ناآرامی‌ها و درگیری‌ها بین روزهای چهارشنبه هیجدهم تا دوشنبه بیست و سوم تیرماه ۱۳۷۸ میان دانشجویان، نیروهای انتظامی و افراد موسوم به لباس شخصی‌ها اطلاق می‌شود. حداقل ۲ نفر در واقعه حمله به کوی دانشگاه کشته شده‌اند از جمله عزت‌الله ابراهیم‌نژاد و فرشته علیزاده . شورای متحصنین در بیانیه ۲۶ تیر مرگ تامی حامی‌فر را نیز تأیید کردو سعید زینالی نیز از هنگام دستگیری توسط مأموران ناپدید شده‌است؛ همچنین، چشم یک دانشجوی پزشکی بر اثر اصابت گلوله تخلیه، دست و پای عده‌ای شکسته و تعداد زیادی دانشجو ضرب وشتم شدند. از این حادثه به عنوان بزرگ‌ترین چالش جنبش دانشجویی در ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز یاد می‌شود

قیام در دهه ۸۰
دهه‌ ۸۰ هم شاهد اعتراضات و قیامهای قهر‌آمیز زیادی در ایران بودیم که مهمترین آن قیام ۸۸ بود که حکومت ایران را به لبه‌ سرنگونی کشاند. مهمترین قیام‌ها در دهه‌ ۸۰:

۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۳
اعتصاب سراسری معلمان در بسیاری از شهرهای کشور

۲۶ فروردین ۱۳۸۴
در ۲۶ فروردین ۱۳۸۴ خوزستان شاهد خیزشی دیگر بود که در آغاز توسط هموطنان عرب، به مدت ۴روز رخ داد. یک مقام بیمارستانی در اهواز گفت که بین ۱۵ تا ۲۰ نفر در این حادثه جان باختند.

اول خرداد ۱۳۸۵
حرکت اعتراضی هموطنان آذری به اهانت روزنامه حکومتی ایران

۴ خرداد ۱۳۸۵
در پی تظاهرات آذربایجانی‌ها در خرداد ماه سال ۱۳۸۵ تظاهرات مردم نقده واقع در جنوب آذربایجان غربی روز چهارم خرداد به علت شلیک مستقیم مأمورین به سوی تظاهر کنندگان به خونینترین این سلسله اعتراضها بدل شد. در این تظاهرات‌ها بنا به برخی از منابع ده‌ها تن در شهرهای مختلف آذربایجان ایران کشته شدند

۲۲ خرداد ۱۳۸۵
در میدان هفت تیر تهران در اعتراض به نقض حقوق زنان در قوانین ایران برگزار شد. این تجمع با برخورد فیزیکی نیروی سرکوبگر انتظامی روبرو شده و ده‌ها نفر از شرکت کنندگان همان روز بازداشت شدند. این تجمع به دعوت تعدادی از فعالان جنبش زنان در ایران برگزار شده و با حمایت طیف وسیعی از زنان با نظرات و اعتقادات سیاسی و مذهبی مختلف، فعالان دانشجویی و سندیکایی روبه‌رو شد.

۳۰ خرداد ۱۳۸۸
در آغازین ساعات روز شنبه، ۳۰ خرداد دهها هزار تن از مردم به جان آمده به خیابانها آمدند، اغلب خیابانها و میادین مرکزی تهران در کنترل نیروهای انتظامی و نظامی و لباس شخصی‌ها بود. همچنین ماشین‌های آب پاش و هلیکوپتر هم برای سرکوب تظاهرات مورد استفاده قرار گرفت اما برغم تهدید و سرکوب و دستگیری تظاهرات و قیام با قدرت ادامه پیدا کرد.

۶ دیماه ۱۳۸۸
این تظاهرات در روز عاشورا به شکلی گسترده و با حضور میلیونی مردم در شهر تهران و سایر شهرهای ایران صورت گرفت. درگیری‌های روز عاشورا، خونین‌ترین مواجهه بین مردم و نیروهای امنیتی ایران خوانده شد

۲۵ بهمن ۱۳۸۹
در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ برای اعلام همبستگی با اعتراضات مردم تونس تظاهراتی صورت گرفت. گزارش‌های مختلف از بسیاری از شهرهای ایران نظیر تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و رشت از حضور مردم در خیابان‌ها خبر می‌داد در تهران و در ساعت‌های اولیه تظاهرات به صورت آرام و پراکنده و بدون زد و خورد انجام می‌شد. پس از آن با حمله نیروهای پلیس ضد شورش، لباس شخصی‌ها و گارد ویژه به تظاهرکنندگان، این اعتراضات به خشونت کشیده شد. در این تظاهرات دو دانشجو به نامهای محمد مختاری و صانع ژاله توسط نیروهای سرکوبگر خامنه‌ای به شهادت رسیدند.

۲۴ اسفند ۱۳۸۹
این اعتراضات در شهرهای مختلف ایران نظیر تهران، شیراز، سنندج، اصفهان، مشهد، کرج، سمنان، اراک، بروجرد، زاهدان، آبادان، تبریز، کرمانشاه، آمل، بابل، سنندج، اهواز، رشت، مریوان، مهاباد و سردشت صورت گرفت که با زد و خورد میان مردم و نیروهای سرکوبگر همراه بود.

قیام در دهه ۹۰
قیام‌ در سال‌های دهه ۹۰ را می‌توان به دو بخش قبل و بعد از قیام دیماه ۱۳۹۶ تقسیم ‌بندی کرد:

قیام‌های دهه‌ ۹۰ تا دیماه ۱۳۹۶

اعتراض به خشک شدن دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۰
اعتراضات در خوزستان در سال ۱۳۹۰
اعتراضات بازار تهران در مهرماه سال ۱۳۹۱
اعتراض قوم بختیاری نسبت به توهین قومی توسط صدا و سیمای حکومتی در ۲۵ بهمن ۱۳۹۲
درگیری و اعتراض در ورزشگاه الغدیر در ۲۶ اسفند ۱۳۹۳
اعتراضات مردم مهاباد در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۴
زنجیره انسانی در حمایت از کارون در ۲۴ مهر ۱۳۹۶

قیام‌های دهه‌ ۹۰ تا دیماه ۱۳۹۶

قیام دیماه ۹۶ از روز ۷ دی براساس فراخوانی که از قبل اعلام شده بود شکل گرفت. قریب به ۱۰ هزار نفر از مردم مشهد در اعتراض به گرانی تخم مرغ و مایحتاج عمومی، در مقابل ساختمان شهرداری این شهر در میدان شهدا، تظاهرات بزرگی را برگزار کردند.
قیام، با‌ سرعتی خیره‌کننده‌، ۱۴۲ شهر ایران را طی چند روز فرا گرفت. این قیام نشان داد که جامعه ایران انباشته از یک نارضایتی انفجاری است. نشان داد حاکمیت ولایت فقیه، ضعیف‌تر از آن است که تصور می‌شد. نشان داد که انبوه پول‌هایی که پس از برجام به‌جیب آخوندها سرازیر شد، نتوانست بی‌ثباتی نظام را مهار کند و نشان داد که مردم ایران از هر دو جناح حاکمیت بیزارند و سرنگونی تمامیت حکومت را می‌خواهند.

قیام‌های دهه ۹۰ در سال ۱۳۹۷

اعتصاب کارگران فولاد اهواز و کارخانه پوپلین رشت در ۲ فروردین
تظاهرات اعتراضی هموطنان عرب اهوازی در ۸ فروردین
اوج اعتصاب و اعتراض کشاورزان اصفهان در ۲۰ فروردین
تظاهرات گسترده اهالی کازرون با جلوه‌هایی از دفاع قهرآمیز مردم در ۳۰ فروردین
تظاهرات کارگران به مناسبت روز جهانی کارگر در ۱۱ اردیبهشت
اعتصاب سراسری معلمان در ۳۴ شهر کشور در ۲۰ اردیبهشت
اعتصاب سراسری بازاریان و کسبه در ۲۳ اردیبهشت
اولین دور اعتصاب سراسری رانندگان کامیون در اول خرداد
اوج تظاهرات کارگران فولاد اهواز در ۲۲ خرداد
قیام مردم و اهالی خرمشهر و آبادان در اعتراض به نبود آب آشامیدنی در ۸ تیر
تظاهرات مردم برازجان در اعتراض به نبود آب آشامیدنی در ۱۶ تیر
اعتصاب منطقه‌ای کارگران خط و ابنیه راه‌آهن در نواحی مختلف کشور در ۲۹ تیر تا ۱۷ مرداد
دومین دور اعتصاب سراسری رانندگان کامیون در ۳۰۰ شهر کشور در اول مرداد
تحصن کارگران خط و ابنیه راه‌آهن تبریز که به تظاهرات شهری کشیده شد در ۸ مرداد
اوج سومین دور قیام با جلوداری صنعتگران منطقه شاپور اصفهان در همبستگی با اعتصاب سراسری رانندگان در ۹ مرداد
اعتصاب بازار کفاش‌های تهران در ۲۰ مرداد
اعتصاب محدود رانندگان کامیون در ۲۶ شهر در ۳ شهریور
دور دوم اعتصاب سراسری کارگران خط و ابنیه راه‌آهن از ۳ شهریور تا ۵ شهریور
آغاز سومین دور اعتصاب سراسری رانندگان کامیون در تمامی استانهای کشور در ۳۱ شهریور تا ۲۱ مهر
آغاز اعتصاب سراسری بازاریان و کسبه در بیش از ۵۰ شهر کشور از ۱۶ مهر تا ۱۸ مهر
اعتصاب سراسری معلمان در ۱۰۳ شهر کشور از ۲۲ مهر تا ۲۳ مهر
تظاهرات بازنشستگان سراسر کشور در تهران در ۲۴ مهر
دور سوم اعتصاب سراسری کارگران خط و ابنیه راه‌آهن از ۵ آبان تا ۱۰ آبان
روز بزرگداشت کوروش که با ممانعت حکومت به تنشهایی در جاده‌های منتهی به پاسارگاد انجامید در ۷ آبان
آغاز چهارمین دور اعتصاب سراسری رانندگان کامیون در ۱۰آبان
اوج‌گیری اعتصاب و تظاهرات کارگران هفت‌تپه در ۱۳ آبان تا ۱۱ آذر
اعتصاب سراسری بازاریان کشور در ۱۹ آبان
آغاز دور جدید اعتصاب سراسری معلمان از ۲۲ آبان تا ۲۳ آبان
آغاز اعتصاب‌های منطقه‌ای و استانی معلمان که از شهر همدان و کرمانشاه کلید خورد در ۲۲ آذر
تظاهرات معلمان اصفهان و یزد در ۲۹ آذر
آغاز پنجمین دور اعتصاب سراسری رانندگان کامیون در اول دی‌ماه
تظاهرات معلمان تبریز در سرمای زیر صفر در ۷ دی
مراسم ختم دانشجویان جان‌باخته در حادثه اتوبوس دانشگاه آزاد – واحد علوم و تحقیقات در ۸ دی
تظاهرات بزرگ کشاورزان خوراسگان با شلیک هوایی و تهاجم وحشیانه پاسداران در ۱۲ دی
تظاهرات سراسری صدها تن از کارمندان صندوق بیمه کشاورزی در تهران در ۱۶ دی

بر اساس آمار، از دیماه ۱۳۹۶ تا دیماه ۱۳۹۷ یعنی در سال میلادی ۲۰۱۸، ۹۵۹۶حرکت اعتراضی در ایران شکل گرفت.

در بیست پنج آذر ۱۳۹۸ مردم در تظاهرات سراسری به علت افزایش قیمت بنزین شروع به تجمعات نمودند ولی با بر خورد وحشیانه لباس شخصی و موزدوران خامنه ای رو برو شده اند که با قطع دسترسی ۱۰ روزه اینترنت و کشته شدن بیش از ۲۰۰ فرد و بازداشت هزاران نفر انجامید

به گفته سخنگوی وزارت کشور حسن روحانی از ابتدای رژیم تدبیر و امید، ۴۳هزار تجمع را شاهد بودیم.
در یک حساب سرانگشتی، از ابتدای حکومت حسن روحانی در روز ۱۲مرداد سال ۱۳۹۲ تا تاریخی که سخنگوی وزارت کشور، این آمار را علنی کرد یعنی روز ۲۳دی ۱۳۹۶، ۱۶۲۴روز فاصله است. یعنی به ‌استناد گواهی سخنگوی رسمی وزارت کشور روحانی، در آن بازه زمانی،‌ در ایران روزانه تقریباً ۲۶حرکت اعتراضی انجام شده است. یعنی تقریباً هر ۵۵دقیقه یک تظاهرات یا تجمع اعتراضی.
اگرچه قیام و اعتراضات در حکومت چهل ساله جهل و جنایت بصورت روزانه استمرار داشت اما باید گفت که قیام دیماه ۱۳۹۶ یک نقطه تحول کیفی می‌باشد؛
بنا به آمار حکومتی در قیام دیماه سال ۹۶، ۶۰ دفتر امام‌ جمعه‌ که نمایندگان خامنه‌ای هستند و ۲۰حوزه علمیه آخوندی توسط جوانان سوزانده شد. قیام کنندگان با شعارهای ضد حکومتی راس نظام را هدف قرار داده و خواهان سرنگونی این حکومت جانی و مستبد هستند.
این قیام ناشی از فقر و گرسنگی مردم در کشور ثروتمندی مانند ایران بود که ثروتها و درآمدهای آن صرف صدور تروریسم و سرکوب و کشتار و ساختن پروژه‌های سلاحهای کشتار جمعی شده و می‌شود

قیام ۹۶ سه تغییر بزرگ در تعادل قوا را نشان داد:

– ضعف رژیم آشکار شد و دیوار ترس در شهر‌های ایران شکاف برداشت. جوانان قیام‌کننده، تهور و شجاعت خود را نشان دادند. از آن روز تاکنون این آخوندها هستند که از ترس، به‌خود می‌لرزند.

– افسانه قدرت‌مندی سپاه پاسداران خامنه‌ای، باطل شد. این نیروی اهریمنی البته جنایتکار است. اما در برابر نیروی آزادی‌خواهی مردم مات می‌شود. از این‌رو نتوانست از بروز قیام جلوگیری کند. مهم‌تر اینکه نتوانست مانع گسترش قیام‌ها شود.

– یک نیروی نوجو، رزم‌آور، آزادی‌خواه و برابری‌طلب، از قلب شهرهای رنج‌دیده ایران بنام کانونهای شورشی سربرداشت. این جنبش نشان داد که جامعه ایران از درون خود، نیرویی برای سرنگونی ولایت فقیه دارد. مسعود رجوی گفته است:
«می‌توان شعله‌های قیام را به یکدیگر گره زد تا آتشفشانی برانداز و بنیان کن بپا شود. پاسخ واقعی و ضروری و حقیقی درجنگ صد برابر و شورشگری حداکثر بوده و هست و خواهد بود. آنقدر که از طریق کانون‌های شورشی به ارتش آزادیبخش ملی اعتلاء یابد و سپاه دشمن ضدبشر را درهم‌ بکوبد».

نویسنده گروه انسان خردمند

ویراستار ع.سلیمانزاده